این یک رمان عاشقانه ی پرشور است؟
مردی میانسال، تحصیلکرده و تهیه کننده ای محترم، عاشق دختری شانزده ساله می شود که می تواند جای دخترش باشد. آلبرت آلبینوس همسرش الیزابت و دخترش ایرمای هشت ساله را به خاطر مارگو دختر کارگر بی سواد و بی ادب و گستاخ و البته زیبا و اغواگر ترک می کند.
او که در زندگی عشق را به تمام معنا تجربه نکرده است، در تمام رابطه هایی که با زنان از جوانی داشته شکست خورده و چیزی که شور و اشتیاق در او برانگیزد را نیافته است، با دیدن مارگو که کارگر سینما است و در آرزوی بازیگری عاشق می شود و بند او. پشت پا می‌زند به تمام داشته هایش و خوشبختی خانوادگی که قبل از دیدن مارگو داشته است.
هیچ تفاهمی با هم ندارد و مارگو در جایگاهی است که فقط وجودش، وجود جسمانی اش به آلبرت لذت می بخشد و همین برای آلبرت کافی است چیزی که در زندگی کم داشته و دارد.
مارگو اما عاشق مردی دیگر به نام رکس است. مردی که دوست آلبرت نیز است و اولین کسی که مارگو با او رابطه داشته. رکس که مدتی ناپدید شده بود برمی گردد و زندگی مارگو که فقط برای ثروت آلبرت را تحمل می کند و آلبرت که عاشقانه و صادقانه مارگو را می پرستد را بهم می ریزد.
عشق پنهانی مارگو و رکس ادامه پیدا می کند تا نابودی کامل زندگی آلبرت عاشق. دختر آلبرت بر اثر ذات الریه می میرد، ثروت او را رکس و مارگو بالا می کشند، در خفا به او خیانت می کنند و تمسخرش می کنند، رابطه پرشور عاشقانه ای شکل می دهند، آلبرت بر اثر تصادف کور می شود. در تاریکی زندگی غرق می شود و آخر کار…. داستان را لو نمی دهم.
این تراژدی زندگی یک مرد است. اما خیال نکنید در طول داستان باید مدام آه بکشید و گریه کنید برای بدبختی او. ولادیمیر ناباکوف زبان طنز گزنده ای را برای داستان برگزیده است که به جای غم ، زهر خند، نیشخند، پوزخند یا خود خنده و مشتقات آن جایگزین می شود.
طنز داستان عمیق و فاخر است. طنز موقعیت و طنز زبانی چند لایه ی زیبایی دارد. تعلیق داستان فصل به فصل مثل قلابی سمج رهایتان نمی کند. بعضی از صحنه ها تیز و برنده است که قلب خواننده را به تپش وامی دارد. این نوع روایت مرا یاد رمان های کورت ونه گات می اندازد هر چند ونه گات را بر ناباکوف ارجح می دانم.
در پایان هر بخش یا فصل کوتاه کتاب با جمله ای شما را وادار می کند فورا و بی معطلی ادامه را بخوانید.این رمان جذاب و خواندنی نه چندان قطور با ترجمه «امید نیک فرجام» توسط انتشارات مرواید منتشر شده است. بسیار خواندنی با توصیف و تصویر سازی های زیبا و زنده و گیرا جذبتان می کند.
داستان برای خواننده سختگیر و معناپسند حرف های زیادی برای گفتن دارد. مثلا پشت پا زدن به نعمت هایی که موجود هست، سقوط اخلاقیات و معنویات فردی و اجتماعی.
داستان به تاریکی ختم می شود که همه چیز را به طور غم انگیزی در خود حل می کند و باز همان تاریکی است که اجازه می دهد درست پیش چشم های تاریکِ قهرمان داستان’ بزرگ ترین تحقیرها و بددلی ها صورت بگیرد و او از دیدن آن ها عاجز بماند.
«ولادیمیر ناباکوف» نویسنده روسی با کتاب لولیتا بیشتر شناخته می شود و رمان «خنده در تاریکی» را می توان پیوست یا تمی از لولیتا در نظر گرفت.
قسمتی از کتاب خنده در تاریکی نوشته ولادیمیر ناباکوف صفحه 156
«رنج کشیدن های آلبینوس را( که به نظرش آدم دست و پا چلفتی و احمقی بود با احساساتی ساده و دانش و اطلاعاتی کامل، زیاده از حد کامل ، از نقاشی) با علاقه تماشا می کرد، مرد مفلوکی که خودش فکر می کرد به عمق اندوه و رنج بشری رسیده است؛ اما رکس با حالتی شیریت و مطبوع حاکی از پیش بینی و انتظار بر این عقیده بود که او نه فقط به عمق مصائب نرسیده، بلکه این تازه اولین قسمت از برنامه ی کمدی بسیار خنده داری است که در آن برای او یعنی رکس جایی در لژ خصوصی مدیر صحنه کنار گذاشته اند. مدیر صحنه ی این نمایش نه خدا بود نه شیطان. اولی زیاده یکنواخت و مقدس و از مدافتاده بود، و دومی که پشتش زیر بار گناهان دیگران خم شده بود مانند بارانی خسته کننده و ملال آور هم حوصله ی خودش را سر می برد و هم حوصله ی دیگران را… (سانسور شده) 🙂 مانند باران صبحگاهی در محوطه ی زندانی که در آن آدمی ابله و مفلوک را که از شدت عصبیت به خمیازه افتاده است به جرم قتل مادربزرگش بی سروصدا اعدام می کنند. مدیر صحنه ای که رکس در نظر داشت شبح دست نیافتنی، دوگانه، و سه گانه ی پروتئوسی جادویی بود که مانند اینه خود را بازتاب می داد، سایه ی گوی هایی شیشه ای و الوان که در قوسی با شتاب می چرخند و روح یک تردست بر پرده ای درخشان… (سانسور شده) :)این به هر حال حدسی بود که که رکس در آن لحظات نادر تاملات فلسفی اش می زد…»
کپی یاداشت با ذکر منبع مجاز است
نویسنده یادداشت :افروز جهاندیده
