دیوارلر آراسونّه (بین دیوارها)

هنز ایکی ائل دیلدئه گلمیشدئگ شهره. اله او ائل که درختلر خشک اولو و دوشدئیگ تورپاغه، جول و پالاسوموزو تئگدیئگ ماشون ایچنئه و گلدئیگ شهره. هچ بیلمردئگ بورَده کیل ایچنه باتاسیئگ. تورپاغدئنگ توردویئگ دوشوئگ کیله. اصلا بو شهریئنگ آسماننئنگ کیل یاغیرده. گین، گین ایسنه، وضع و اوضاعموز دیشیلئرده. اما «فاطو» چوخ راضیئده شهردئنگ. فاطو اولکه ائلیده دبیرستانه گدیرده. چین چین نازنین تومانلرئه که اوده گئرده، تکمشده چمدان تهنه. شالّا چمدان آغزونو قوفل ورموش اولیئده. اینر آشغال سطله، آغوزو آچوق، ویل ادمشده تارو امانونه.

دئیردم : قزم گلمشئنگ آیرو جماعت ایچئنه اشکال یوخو. آتو باغلایئنگ بیر بیر یانونئه بیررنگ اولموز اما همخو اولر. ولی سن بئز آزجچه احترامنه ساخله ائلمیزه، یادوینئنگ چاخدمه هاردان گلمیشینئگ.

اوّل تومانلر گئده، یئرنئه تنگ لاباسلر یاپوشدولر فاطونئینگ بدننئگ، انر درره. قاشو اینچلئه و قزلیئنگ چخده و توی ادممش گلن اولو. آز آز سارو تللر، اوزون ساچلر رشّدن کسلئه، اوغل بالا لرئنگ چخده منظره. دئده بو شهر رسمئده. نه چارقد یاغلوقدن خبری وارودو نه تومان شلتئدن.

فاطوئه که باخیدرم بورّو اَتم لپگ لپگ تی تیریرئده. التماس ائدیئردم: قزم جان! ائدمئه بللیگ…دوروس لاباس گیئه بالام.

فاطو طلبکار چخیئده ازوم ایچنه، دئیرده: چی میگی مامان! من دیگه نمی تونم مثل شما لباس بپوشم. زشته..مسخره‌ام می‌کنن.

لفظئده دیشیلمشده. تورکی یادنئنگ چخدمش که هچ، اله صاف تاجیکی دانوشیرده که بیلمیئنگ فکر ائدیرده بو قز عمرونئنگ بیر کلمه تورکیده ایرگنممش.

فاطو بو جلدینئنگ که اَودَن چخیرده، من خفت چخکیردم و هشنه دئمردم داها. ووریردم دِشِمه. منمئننگ هچ یئره چخمیرده. انر شرمندلیئگ چکدیر منمنئنگ چخئه یازوئه. داها قزم اللئنگ گدمشئده.

بئر گین اوتورموشودم گبّه ام ایسئنه و تپ سالیردم. فاطو که هچ وخ گبه گلیم توخودئگ یخننئه گلمئرده، گلّه اوتوردو یانومئه. خوشحال اولم. خیال ائدم قزم باشو دیمش داشا، آدام اولموش. قربان صدقه اولو منه. باشوما دولانئه.

دئدم: گین هارادئنگ چخمش قزم؟

– از جای همیشگی مامان…فقط خواستم بگم دوستت دارم، خیلی وقته بهت نگفته بودم.

قولاقلاروم ائشیئده، ولی باورئه اولمیئرده. ایکیش گین اله بلئه باشومئه دولانئیو اوپدئو، ماچ ائده تا بئر هفته گچدئه. گئردم بازاردئنگ گلّه، بیر قوجاق لاباسنئنگ. قویدو اتّیمئه.

دئده: مامان جان این مانتو و شلوار…اینم روسری و شال برای تو خریدم.

ایتلئدم گئره که، من بلئنگ زاد ایستمرم. من ازوم لاباس واروم. فاطو آچولوئه که مدرسه دعوت ائدمش آنالره. سننه حتما وار اولسئنگ.

دئدم: خوب هاچندو؟ ناراحتلیئگ یوخودو…گلرم.

گیردم یو، انئر که قزم تاجردِیو کشتیلرئه توفانئنگ گیر ائدمش، باتمش. باخدوم لاباسلرئه و فهم ائدم که هیئه بالام جان، بو قز منه بئلکینئگ که واروم آپارا یازویئه شرمنداولار. خجالت چکئر. رختو لاباسلرم کلاسونئنگ گترر آشاغو.  البّته بیلیرم اله که بو لاباسلرئه گیدم، سحرنئنگ ایبلیگ گترئر که ازئینگ بند آتام، رنگ گترئر که دوداغویوئنگ قزاردم.

یو قزم! من بو لاباسلئره گیمم، ولی مدرسئنگه گلرم. چغرده باشومئه: نمی خواد بیایی مدرسه ام…می خوای آبروی منو ببری.

ناراحت اولموشدم، اوت تودموشدوم که باعث اولئردم قزمیئنگ آبروسو تکله. هر چند قالموشدوم گدم و قزمئنگ ایرگیئنگ سینیرمیئم، یا قالم و ائل و تابارمنئنگ و عزت نفسم حفظ ادمش اولم. هر طرف چکیدره ائزئنه سارو. من بو اورتادا قالمودوش.

خلاصه که لاباسلر گئیدم. تومانلئره تکدم یئرو و چارقد یاغلوقو آدّوم قراغئه. اوشاغ مهره آغورترئده و آپاردو بو جنگه.

شهری لاباس ایچئنه اینر لُختم، اینر هشنه دالومنئنگ و قچدم یوخودو. اله خجالت چکیردئم و عذابدیئدم که فقط تارا خبر وارویئده. اوّلکه دفیئده که شهری جلدینئنگ چخمئشدم جامعه ایچنئه. گدیئگ مدرسئیه و اوتوردم آنالر قراغونه. فاطو خوشحال باخدو منئه و باخدو آیرو انالرئه و ماچ ائده مننئنگ. دئده: ببین مامان دیگه هیچکی نگات نمی کنه، مثل بقیه شدی، همرنگ جماعت شدی…خیلی هم خوشکل شدی مامان جونم.

ولی من بلئکین احساس یوخومودو. فاطو دئیرده شایاد بو لاباس منئه بو ملّته یخئن ادمش. اولار شکلینئنگ چخمشم. بیلمرده که بیر اوجا دیوار واردو که هچکی گیرمر، ولی واردو. فرهنگئمز آیرولوغ آتموش، من داها فرهنگیئم و داها دئل واروم و داها و دیل و جوهر. من هارا، بو خلق هارا. غریبدئم و بو غریبلیئگ ایچیمنئنگ یانورئرده جانمو. ایستمردم خلق لیکن اولم. ایستردم اِزم اولام. من آت و تفنگئگینئنگ، دشتو پلنگینئنگ بیگ اولموشدوم. نکِنئنگ اینّه دولاق قزاردم و تنگ لاباس گئیم و بو تنگ دیوارلر آرسوننه نفس چکدم!!!

نویسنده: افروز جهاندیده

داستان برگزیده جشنواره داستان به زبان ترکی قشقایی خرداد98